کاربرد آجر دست­‌ساز در نمای داخلی و بیرونی ساختمان

آجر باربیکیو یا آجر دست­‌ساز که با انواع موادی چون سنگ، خاک و حتی چوب و … ساخته می­‌شود در گذشته جنبه سازندگی داشته است، اما در زمان فعلی بیشتر جنبه تزیینی دارد. از این آجرهای دست­‌ساز برای دکوراسیون داخلی و نمای بیرونی ساختمان استفاده می­‌کنند. این آجرها مانند گذشته تنها دارای یک شکل و یک رنگ ثابت نیستند، بلکه در انواع ابعاد و اندازه و شکل طراحی می‌­شوند. آجرهای دست­‌ساز را با نام آجرنمای قزاقی یا خشتی نیز می­‌شناسند. آجر از زمان انسان­‌های اولیه مورد استفاده قرار گرفته است. احتمال آن وجود دارد که در بدو خلقت انسان، انسان­‌های اولیه با دیدن خشک شدن گل در مقابل نور آفتاب و ترک خورد گل­‌ها و قالب شدن آن، پی به آن برده­‌اند که می­‌توان از این روش برای ساختن غارها و ساختمان استفاده کنند.

 

با این حال برخی بر این باور هستند که در اثر طغیان رودخانه­‌ها و انباشت رسوبات دریایی و تابش نور آفتاب، باعث شده که ایده ساخت آجر به ذهن افراد برسد. به هر دلیل که باشد، آجر توسط انسان­‌های اولیه اختراع شده و تا الان بعد از پشت سر گذاشتن تحولات وسیع مورد استفاده است اما با وجود گسترش علم و تکنولوژی متاسفانه به نسبت گذشته استحکام و مرغوبیت بسیاری از مصالح ساختمانی در مقایسه با محصولات مشابه قدیمی، بسیار کم شده است.

برای اثبات این ادعا، می­‌توان به بناهای قدیمی نگاهی انداخت، بعد از اینکه سالیان سال دولت­‌ها و حکومت­‌های متفاوت از آن­‌ها استفاده کرده­‌اند، اما باز هم کارایی خود را از دست نداده‌اند و مورد استفاده قرار می­‌گیرند. امروزه نیز تنها با یک بازسازی جزئی، باز هم می‌توان از آن‌ها استفاده کرد. بنابراین آجر به عنوان اولین و پرکاربردترین مصالح ساختمانی شناخته شده است و تا به اکنون با ایجاد تغییرات گوناگون در ساخت و سازها کاربرد دارد.

در ایران باستان نیز از آجر دست­‌ساز برای نمای داخلی و خارجی ساختمان استفاده کرده­‌اند. شاید بناهای ایران باستان جزو بهترین و عالی­‌ترین بناهایی باشد که در طول تاریخ بشر با استفاده از آجرهای دست ساز ایجاد شده است. بسیاری از این بناها نیز به ثبت ملی و بین‌­المللی رسیده­‌اند. آجرهای دست­‌سازی که در ساخت این بناها استفاده شده، بعد از گذر سالیان  طولانی و قرار داشتن آنها در معرض انبساط و انقباض شدید و نوسانات جوی و فشار هوا تقریبا تغییری نکرده است. اما برخی از این بناها به علت جنگ‌های اتفاق افتاده دست‌خوش ویرانی شده‌اند.

نمونه­‌هایی از این نماهای آجری شامل تکیه معاون الملک، کاروان­سرای شاه عباسی در کرمانشاه، تخت جمشید و مقبره کورش کبیر در شیراز و پاسارگاد، مسجد جامع اصفهان و … می‌شود. آجرهای دست­‌ساز سنتی به کار برده شده در این بناها ضمن داشتن نظم و زیبایی زیاد بسیار محکم و مقاوم هستند و در برابر تغییرات جوی سالم مانده­‌اند.

گروه: مقالات

  تاریخ ثبت : 23 اسفند 1399
 580
  دیدگاه کاربران